بررسی شیوه های تأثیرپذیری از آیات و احادیث در آثار عطار با تکیه بر دیوان

موضوع اصلی در این تحقیق، بررسی شیوه های تأثیرپذیری از آیات و احادیث در آثار عطّار با تکیه بر دیوان وی است. تلاش شده است اشارات و تلمیحات قرآنی و دینی و انواع تأثیرپذیری از آن دو، در آثار این شاعر برجسته ی ایرانی، نشان داده شود. در این راستا، با اشاره به زندگی عطّار و آبشخورهای فکری او به ویژه قرآن و حدیث ابیاتی از آثار شاعر به خصوص دیوان شعر ش که متحلّی به آیه ای از قرآن یا حدیث است استخراج کرده و سپس شیوه ها و گونه های اثرپذیری از قرآن و حدیث را نشان داده ایم. عطار با استشهاد به آیه ها و احادیث نبوی نه تنها به نوشته هایش حرکت و پویایی بخشیده؛ بلکه بر تأثیر عاطفی سخن خود بر روی مخاطب نیز افزوده است. بهره گیری وی از قرآن و حدیث، مانند بهره گیری از هر پدیده ی ادبی دیگر، شکل و شیوه های گوناگونی دارد؛ شکل و شیوه هایی که هم از دیدگاه پیدایی و پنهانی و هم از دیدگاه هنری و بلاغی در یک سطح نیستند؛ یعنی بهره گیری وی گاه آشکار و عیان است و گاه پوشیده و پنهان است. وی در آثار خود و به ویژه در دیوانش، به صورت ها و شیوه های گوناگونی چون تأثیرپذیری واژگانی، تلمیحی، گزاره ای، گزارشی و ... از قرآن کریم و حدیث بهره برده است و ما در این پژوهش برآنیم که به بررسی این شیوه های اثرپذیری بپردازیم و به یک نتیجه ی مطلوب برسیم.